raz jeden
  • szkalować kogoś o nieposzlakowanej opinii
    19.05.2010
    19.05.2010
    Witam państwa!
    Mam pytanie odnośnie wyrazów szkalować i nieposzlakowany. Można mieć nieposzlakowaną opinię (której nie można nic zarzucić), ale nie „poszlakowaną opinię’’ (której można coś zarzucić). Można kogoś szkalować, ale nie „poszkalować’’. Nie można mieć „nieposzkalowanej opinii’’ (której nie szkalowano). Myślę, że te dwa słowa mają na tyle podobne znaczenie, że jednego można używać jako negacji drugiego. Skąd ta zbieżność oraz brak powyższych form?
    Pozdrawiam serdecznie
    Aneta Rosłan
  • Szyk zaimków

    29.05.2022
    29.05.2022

    Bardzo często tłumaczę różne instrukcje obsługi i zawsze mam wątpliwość dotyczącą kolejności występowania zaimka i czasownika w takich przykładach, jak poniższy:

    Sprawdzić napięcie pasa, a w razie potrzeby wyregulować je (a może je wyregulować?).

    ORAZ klasyka tekstów IT:

    Operacja nie powiodła się (czy się nie powiodła).

    A może wcale nie ma to znaczenia?

  • śmiałe spolszczenia nazw handlowych
    24.02.2013
    24.02.2013
    W jaki sposób zapisywać potoczne określenia powstałe od nazw, zwykle angielskich, marek? Z wielkiej, czy małej litery; spolszczać pisownię? Mam na myśli chociażby słowa mak (McDonald’s) albo fejs (Facebook).
  • śmierć przez wielkie Ś
    28.01.2015
    28.01.2015
    Czy wyraz śmierć (w odniesieniu do personifikacji śmierci) można zapisać z dużą litera na początku? W sprawdzanych przez mnie słownikach takiej dopuszczalności nie zauważyłem, ale w korpusie PELCRA część tekstów tak właśnie notuje ten wyraz (w tym znaczeniu). Nadmienię, że moja wątpliwość dotyczy zwięzłego objaśnienia (atrybut Śmierci), więc z kontekstu nie można domyślić się, o jaką definicję śmierci chodzi, a wielka litera (przynajmniej moim zdaniem) rozwiałaby wszelkie wątpliwości.
  • środki specjalne
    4.12.2001
    4.12.2001
    Dzień dobry, Panie Profesorze,
    od dawna borykam się z problemem: określenie środki specjalne jako forma organizacyjna kreślona w ustawie o finansach publicznych (poprzez którą gromadzone są i wydawane pieniądze). Czy mówi się: „Wydaję pieniądze ze środka specjalnego”, czy też „… ze środków specjalnych"? Publikacje, nawet rozporządzenia, wyroki sądowe, stosują liczbę pojedynczą – czy aby prawidłowo?

    Dziękuję za odpowiedź,
    z poważaniem Jolanta Skuczyńska
  • światu i wszechświatu?
    13.09.2009
    13.09.2009
    Szanowni Państwo,
    proszę o odpowiedź na następujące pytanie: mówimy dziwić się / ufać światu, a dziwimy się lub ufamy wszechświatu czy wszechświatowi?
    Łączę pozdrowienia
    Tomasz Orłowski
  • święcić czy świętować sukcesy?
    9.04.2009
    9.04.2009
    Witam,
    przy poprawianiu jednego z tekstów pojawił się ciekawy problem. Mianowicie, która forma jest poprawna: „Zawodnik święci sukcesy” czy „Zawodnik świętuje sukcesy”? Przeglądając przykłady w sieci, znalazłem obie wersje. Która forma w której wersji (tzn. przy jakiej okazji) jest dopuszczalna?
    Pozdrawiam serdecznie.
  • Święty Mikołaj
    16.03.2013
    16.03.2013
    Szanowni Państwo,
    czy Święty Mikołaj piszemy w odniesieniu do biskupa Myry („W dniu Świętego Mikołaja istnieje zwyczaj obdarowywania prezentami”, „Tata przebrał się za Świętego Mikołaja” lub „…św. Mikołaja”), a święty mikołaj – w odniesieniu do przebranego człowieka oraz postaci fikcyjnej związanej z obyczajem obdarowywania prezentami („Chodzi święty mikołaj”, „Tata przebrał się za świętego mikołaja”, „Dostałem prezent od świętego mikołaja”, „Napisałem list do świętego mikołaja”)?
    Z poważaniem
    Czytelnik
  • Tajemniczy szmons

    21.09.2021
    21.07.2021

    Szanowni Państwo,

    nieżyjący już dziennikarz muzyczny Radia Lublin, Jerzy Janiszewski, napisał w latach 80. opublikowaną na łamach „Kuriera Lubelskiego” historię zespołu Budka Suflera, w której kilka razy użył wyrazu szmons, np. byle szmons zachodni miał nieograniczony dostęp do anteny lub „przypadkowy holenderski hit (szmons) bardziej olśnił paru krajowych krytyków aniżeli plantatorów tulipanów”. Co ten wyraz dokładnie oznacza i skąd się wywodzi?


    Z wyrazami szacunku

    Piotr Michałowski

  • Tallin czy Tallinn?

    26.11.2021
    22.10.2007

    Jak powinno się pisać nazwę stolicy Estonii? Encyklopedia podaje, że Tallinn, a słownik ortograficzny, że Tallin. Żadne z tych źródeł nie wspomina o oboczności.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego